Ang Ibat-ibang Uri Ng Negosyo
Ang negosyo ay isang mahalagang bahagi ng ating lipunan at ekonomiya. Ito ay nagbibigay-daan sa mga indibidwal na magkaroon ng oportunidad na kumita, lumago, at makatulong sa pag-unlad ng ekonomiya ng isang bansa. May iba’t ibang uri ng negosyo na maaaring pasukin ng mga negosyante, at ang bawat isa ay may sariling katangian at layunin. Sa artikulong ito, tatalakayin natin ang ilang uri ng negosyo at ang kanilang mga halimbawa.
Talaan ng mga Nilalaman
Ibat-ibang Uri at Klase ng Negosyo
Pagmamanupaktura
Ang negosyong pagmamanupaktura ay tumutukoy sa proseso ng paglikha ng mga produkto mula sa mga raw materials. Ito ay isang industriya na gumagamit ng makinarya at teknolohiya upang lumikha ng kagamitan, elektroniko, damit, pagkain, at iba pa. Ang mga halimbawa ng negosyong pagmamanupaktura ay ang paggawa ng sapatos, cellphone, damit, sasakyan, at kahit na pagkain tulad ng tsokolate o kape.
Pag-aangkat at Pagluluwas
Ang negosyong pag-aangkat at pagluluwas ay naglalayong dalhin ang mga produkto mula sa ibang bansa at ibenta ito sa lokal na merkado o iba pang mga bansa. Ang mga negosyong ito ay nagiging tulay sa pagitan ng lokal na pamilihan at ng mga dayuhang produkto. Halimbawa nito ay ang importasyon ng teknolohiyang elektroniko mula sa ibang bansa at ang pag-export ng lokal na produkto tulad ng mga prutas o kasuotang gawa sa Pilipinas.
Serbisyo
Ang negosyong serbisyo ay nag-aalok ng mga intangible na produkto o serbisyo sa mga kliyente. Ito ay hindi nakikita o madaling hawakan, ngunit nagbibigay ng halaga sa mga indibidwal o negosyo. Ilan sa mga halimbawa ng negosyong serbisyo ay ang pagbibigay ng legal na payo, serbisyong medikal, pag-aayos ng sasakyan, pagpapakonsulta sa negosyo, at serbisyong pang-imprenta.
Pagkain at Restawran
Ang negosyong pagkain at restawran ay isa sa pinakakilalang uri ng negosyo. Ito ay tumutok sa paghahain ng mga pagkain at inumin sa mga kustomer. Ang mga restawran, karinderya, kapehan, at karenderya ay ilan sa mga halimbawa ng negosyong ito. Ang industriya ng pagkain at restawran ay patuloy na lumalago, lalo na sa mga malalaking siyudad kung saan maraming tao ang naghahanap ng masasarap na pagkain at karanasan.
Online at E-commerce
Sa pag-usbong ng teknolohiya at internet, mas nagiging popular ang mga negosyo na nag-o-operate online o e-commerce. Ito ay nagbibigay-daan sa mga negosyante na magbenta at makipagkalakalan sa online platform. Maaaring magtayo ng online store, magbenta ng produkto sa social media, o makipagtransaksyon sa mga online marketplace. Ang e-commerce ay nagbukas ng mga bagong oportunidad para sa maraming negosyante at nagpalawak ng kanilang sakop ng merkado.
Franchising
Ang negosyong franchising ay isang paraan ng pag-aari ng negosyo kung saan ang isang negosyante (franchisor) ay nagbibigay ng lisensya sa iba (franchisee) na gamitin ang kanyang pangalan, produkto, at sistema sa pagpapatakbo ng negosyo. Sa halip na magsimula mula sa wala, ang franchisee ay magiging bahagi na lamang ng kilalang brand at magbebenepisyo sa kanilang itinatag na sistema. Halimbawa ng negosyong franchising ay mga fast-food chain tulad ng McDonald’s o Jollibee.
Pagsasaka at Pangingisda
Ang negosyong pagsasaka at pangingisda ay naglalayong magtanim ng mga pananim o mag-alaga ng hayop para sa pagkain at kita. Ito ay isang pangunahing hanapbuhay sa mga rural na lugar, at nag-aambag ng malaking bahagi sa suplay ng pagkain ng isang bansa. Maaari itong maging pagsasaka ng palay, mais, gulay, o pag-aalaga ng mga baboy, manok, at isda.
Real Estate
Ang negosyong real estate ay may kinalaman sa pagbili, pagbebenta, at pagpapaupa ng mga ari-arian tulad ng mga lupa, bahay, at gusali. Ang mga real estate developers ay nagtatayo ng mga proyekto tulad ng mga condominium, subdivision, at commercial buildings. Ang negosyong ito ay maaaring maging mahusay na investment dahil sa pagtaas ng halaga ng mga ari-arian sa paglipas ng panahon.
Ang mga nabanggit na uri ng negosyo ay ilan lamang sa mga maraming oportunidad na maaaring pasukin ng mga indibidwal na may layuning magtayo ng kanilang sariling negosyo. Sa pagpasok sa mundo ng negosyo, mahalaga ang pagsusuri ng merkado, pag-aaral ng demand at supply, at ang pag-unawa sa mga regulasyon ng negosyo. Sa pamamagitan ng determinasyon, diskarte, at pagsisikap, maaaring abutin ng mga negosyante ang tagumpay at ang kanilang mga pangarap na makamit ang financial stability at pag-unlad.
Mga Uri ng Negosyo Ayon sa Pagmamay-ari
Solo na Nagmamay-ari (Single Proprietorship)
Ang solo na nagmamay-ari ay isang uri ng negosyo kung saan ang isang indibidwal lamang ang may-ari at nagpapatakbo ng negosyo. Siya ang responsable sa lahat ng aspeto ng negosyo, mula sa pamamahala, operasyon, hanggang sa mga pananalapi.
Kabutihan
- Madaling Itatag: Ang solo na pag-aari ay isa sa pinakamadaling uri ng negosyo na maitatag. Hindi kailangan ng karamihan ng mga komplikadong legal na proseso upang simulan ito.
- Ganap na Kontrol: Dahil iisa lamang ang may-ari, siya ang may ganap na kontrol sa lahat ng desisyon at operasyon ng negosyo.
Kahinaan
- Limitadong Kapital: Ang kapital ng negosyo ay nagmumula lamang sa sariling puhunan ng may-ari, kaya’t limitado ang puhunan na maaaring gamitin para sa paglago ng negosyo.
- Personal na Pananagutan: Ang may-ari ay may personal na pananagutan sa mga utang at responsibilidad ng negosyo. Ito ay nangangahulugang maaaring mawala ang personal na ari-arian kung sakaling magkaroon ng hindi inaasahang pagkalugi.
May Kasosyo (Partnership) — Hindi bababa sa dalawa ang magkasosyo
Ang partnership ay isang uri ng negosyo kung saan dalawa o higit pang mga indibidwal ang magkakasosyo. Sila ay may magkakasamang nagbabahagi ng pamamahala, puhunan, at mga responsibilidad sa negosyo.
Kabutihan
- Mas Malawak na Puhunan: Dahil mayroong higit sa isang nagmamay-ari, mas maraming puhunan ang magagamit para sa pagpapalago ng negosyo.
- Pagbabahagi ng Responsibilidad: Ang mga kasosyo ay maaaring magbahagi ng responsibilidad sa pagpapatakbo ng negosyo, kaya’t mas magaan ang pasanin para sa bawat isa.
Kahinaan
- Dalawang Magkaibang Ideya: Ang pagkakaroon ng magkakaibang opinyon at layunin ng mga kasosyo ay maaaring maging sanhi ng hindi pagkakaunawaan at pagkakaroon ng hidwaan.
- Joint and Several Liability: Ang mga kasosyo ay may “joint and several liability,” ibig sabihin, sila ay magkakasamang may pananagutan sa mga utang at obligasyon ng negosyo. Kapag may utang ang negosyo at isa sa mga kasosyo ang hindi makabayad, maaaring singilin ang ibang mga kasosyo para sa kabuuan ng utang.
Korporasyon (Corporation) – Hindi bababa sa lima ang magkakasama:
Ang korporasyon ay isang uri ng negosyo na binubuo ng mga tao o indibidwal na tinatawag na mga shareholders. Ang korporasyon ay itinuturing na hiwalay na personalidad mula sa mga may-ari nito, kaya’t may sariling pananagutan at karapatan.
Kabutihan
- Limitadong Pananagutan: Ang mga shareholders ay may limitadong pananagutan sa mga utang at obligasyon ng korporasyon. Hindi maaaring singilin ang mga personal na ari-arian ng mga shareholders para sa utang ng korporasyon.
- Paglago at Pagkakaroon ng Mas Malaking Kapital: Ang korporasyon ay mas malamang na makakuha ng mas malaking puhunan at kapital dahil sa kakayahang magbenta ng mga stocks o shares ng korporasyon.
Kahinaan
- Masalimuot na Proseso sa Pagtatatag: Ang pagtatatag ng korporasyon ay may masalimuot na proseso, kabilang ang pagpaparehistro sa Securities and Exchange Commission (SEC), pagtatalaga ng mga opisyal, at paglikha ng mga corporate bylaws.
- Mataas na Gastusin: Ang korporasyon ay may regular na obligasyon sa pagbabayad ng mga buwis at iba pang mga bayarin na kinakailangan ng batas.
Kooperatiba (Cooperative) – Samahan ng mga tao:
Ang kooperatiba ay isang uri ng negosyo na binubuo ng mga kasapi na nagtutulungan at nagtutulungan upang matugunan ang mga pangangailangan at layunin ng kanilang grupo. Ang mga kasapi ay nagkakaisa at nagbibigay ng kontribusyon sa puhunan at operasyon ng kooperatiba.
Kabutihan
- Pagkakaroon ng Mas Malawak na Mercado: Dahil ang mga kasapi ay nagkakaisa at nagtutulungan, mas malawak ang makakamit na merkado at oportunidad ng kooperatiba.
- Pagbabahagi ng Benepisyo: Ang kita at benepisyo ng kooperatiba ay binabahagi sa mga kasapi ayon sa kanilang kontribusyon at partisipasyon sa negosyo.
Kahinaan
- Pahirapan sa Paggawa ng Desisyon: Kapag mayroong maraming kasapi, maaaring mahirap na maabot ang konsenso sa mga desisyon at plano ng kooperatiba.
- Maaring Maging Malakas ang Impluwensiya ng Mga Malalaking Kasapi: Sa mga malalaking kooperatiba, maaaring maging mas malakas ang impluwensiya ng mga malalaking kasapi kaysa sa iba.
Basahin: 10 Pampaswerte sa Negosyo sa Pilipinas
Ang mga nabanggit na uri ng negosyo ay nag-aalok ng iba’t ibang mga oportunidad at hamon para sa mga negosyante. Mahalaga ang pag-unawa sa mga ito upang mapili ng mabuti ang tamang uri ng negosyo na akma sa layunin at kakayahan ng mga negosyante.